مقدمه
فشار خون بالا یکی از شایعترین مشکلات بهداشتی است که میلیونها نفر در سراسر جهان با آن دست و پنجه نرم میکنند. این وضعیت که به عنوان “قاتل خاموش” شناخته میشود، معمولاً بدون علائم قابل توجهی پیش میرود و فرد را از عواقب جدی آن بیخبر میگذارد. فشار خون بالا میتواند به آسیب به رگهای خونی، قلب، کلیهها و سایر اندامها منجر شود و در صورت عدم درمان، خطر بروز سکته مغزی، حمله قلبی و نارسایی کلیه را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
با توجه به تأثیرات جدی فشار خون بالا بر سلامت عمومی، کنترل و مدیریت این بیماری اهمیت زیادی دارد. عوامل مختلفی مانند استرس، تغذیه نامناسب، کمتحرکی و وراثت میتوانند در بروز فشار خون بالا نقش داشته باشند. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روشهای پیشگیری و درمان افزایش فشار خون پرداخته میشود تا افراد بتوانند با تغییرات ساده در سبک زندگی و استفاده از روشهای درمانی مؤثر، از خطرات این بیماری جلوگیری کنند.
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا یکی از مشکلات رایج است که بر رگهای خونی تاثیر میگذارد و به آن “هیپرتنشن” نیز گفته میشود. در این وضعیت، فشار خون به طور مداوم بر دیواره شریانها زیاد میشود. این امر موجب میشود که قلب برای پمپاژ خون به دیگر قسمتهای بدن مجبور به فعالیت بیشتر شود.
فشار خون بر حسب میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) اندازه گیری می شود. به طور کلی، فشار خون 130/80 میلی متر جیوه یا بالاتر است.
کالج قلب و عروق آمریکا و انجمن قلب آمریکا فشار خون را به چهار دسته اصلی تقسیم میکنند. فشار خون ایدهآل به عنوان فشار خون طبیعی شناخته میشود و در این دسته قرار دارد:
- فشار خون طبیعی: فشار خون کمتر از 120/80 میلیمتر جیوه.
- فشار خون بالا: عدد بالایی بین 120 تا 129 میلیمتر جیوه و عدد پایینی زیر 80 میلیمتر جیوه.
- مرحله 1 فشار خون بالا: عدد بالایی بین 130 تا 139 میلیمتر جیوه یا عدد پایینی بین 80 تا 89 میلیمتر جیوه.
- مرحله 2 فشار خون بالا: عدد بالایی 140 میلیمتر جیوه یا بیشتر یا عدد پایینی 90 میلیمتر جیوه یا بیشتر.
پرفشاری خون بالاتر از 180/120 میلیمتر جیوه به عنوان یک اورژانس پزشکی یا بحران فشار خون شناخته میشود و نیاز به کمک فوری پزشکی دارد.
اگر فشار خون بالا درمان نشود، میتواند خطر حمله قلبی، سکته مغزی و مشکلات جدی دیگر را افزایش دهد. بنابراین، بسیار مهم است که از سن 18 سالگی حداقل هر دو سال یکبار فشار خون خود را بررسی کنید. برخی افراد ممکن است نیاز به چکاپهای مکرر داشته باشند.
رعایت سبک زندگی سالم مانند پرهیز از سیگار کشیدن، فعالیت بدنی منظم و تغذیه مناسب میتواند در پیشگیری و درمان فشار خون بالا مؤثر باشد. همچنین، در برخی موارد افراد برای کنترل فشار خون زیاد نیاز به مصرف دارو دارند.
علائم فشار خون بالا چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به فشار خون بالا هیچ علامتی ندارند، حتی زمانی که فشار خون به سطوح خطرناکی برسد. ممکن است سالها پرفشاری خون داشته باشید بدون اینکه علائمی مشاهده کنید.
با این حال، در برخی موارد افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است علائمی مانند:
- سردرد
- تنگی نفس
- خونریزی بینی
را تجربه کنند. اما این علائم خاص نیستند و معمولاً زمانی بروز میکنند که فشار خون به مراحل شدید یا تهدیدکننده زندگی برسد. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام فشار خون بالا از طریق بررسی منظم فشار خون بسیار مهم است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
غربالگری فشار خون یکی از اجزای حیاتی مراقبتهای بهداشتی عمومی است. تعداد دفعاتی که باید فشار خون خود را بررسی کنید، بستگی به سن و وضعیت کلی سلامت شما دارد. افراد سالم ممکن است هر دو سال یکبار نیاز به چکاپ داشته باشند، در حالی که افرادی که شرایط خاصی دارند یا در معرض خطر فشار خون بالا هستند، باید فشار خون خود را بهطور منظمتر و در فواصل کوتاهتر کنترل کنند.
حداقل هر دو سال یک بار با شروع سن 18 سالگی از پزشک خود بخواهید فشار خون خود را اندازه گیری کند. اگر سن شما 40 سال یا بیشتر است، یا 18 تا 39 سال دارید و در معرض خطر بالای فشار خون هستید، هر بار به پزشک مراجعه میکنید بخواهید فشار خون شما را اندازه بگیرد.
کودکان 3 ساله و بالاتر ممکن است فشار خون خود را به عنوان بخشی از معاینات سالانه پزشک اندازهگیری کنند. این کار به شناسایی هرگونه تغییرات احتمالی در فشار خون و پیشگیری از مشکلات سلامتی در آینده کمک میکند.
اگر مرتباً به یک پزشک مراجعه نمیکنید، ممکن است بتوانید در نمایشگاه بهداشتی یا سایر مکانهای جامعه خود غربالگری فشار خون رایگان دریافت کنید. دستگاه های فشار خون رایگان نیز در برخی فروشگاه ها و داروخانه ها موجود است. دقت این ماشین ها به چند چیز بستگی دارد، مانند اندازه صحیح کاف و استفاده صحیح از ماشین ها. از پزشک خود برای استفاده از دستگاه های فشار خون عمومی راهنمایی بخواهید.
دلایل فشار خون بالا چیست؟
فشار خون به دو عامل اصلی بستگی دارد: مقدار خونی که قلب پمپاژ میکند و مقاومت خون در شریانها. هرچه قلب خون بیشتری پمپاژ کند و شریانها باریکتر باشند، فشار خون بالاتر خواهد رفت.
فشار خون بالا به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- فشار خون اولیه (ضروری): در بیشتر بزرگسالان، علت مشخصی برای فشار خون بالا وجود ندارد. این نوع پرفشاری خون که به آن فشار خون اولیه یا ضروری گفته میشود، به تدریج در طول سالها توسعه پیدا میکند. تجمع پلاک در دیواره شریانها، که به آن آترواسکلروز گفته میشود، میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
- فشار خون ثانویه: این نوع فشار خون بالا به دلیل وجود یک بیماری زمینهای ایجاد میشود. فشار خون ثانویه معمولاً به طور ناگهانی شروع میشود و فشار خون را بیشتر از نوع اولیه افزایش میدهد. بیماریها و داروهایی که میتوانند منجر به فشار خون ثانویه شوند عبارتند از:
- تومورهای غده فوق کلیوی
- مشکلات عروق خونی در بدو تولد وجود دارد که به آن نقایص مادرزادی قلب نیز می گویند
- داروهای سرفه و سرماخوردگی، برخی مسکنها، قرصهای ضدبارداری و سایر داروهای تجویزی
- مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین و آمفتامین ها
- بیماری کلیوی
- آپنه انسدادی خواب
- مشکلات تیروئید
گاهی اوقات فقط انجام یک چکاپ سلامت باعث افزایش فشار خون می شود. به این فشار خون سفید پوست گفته می شود.
عوامل خطر
فشار خون بالا عوامل خطر زیادی دارد که میتواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از:
- سن: خطر ابتلا به فشار خون بالا با افزایش سن بیشتر میشود. تا حدود 64 سالگی، افزایش فشار خون در مردان شایعتر است، اما پس از 65 سالگی، زنان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- سابقه خانوادگی: اگر والدین یا خواهر و برادر فرد به فشار خون بالا مبتلا باشند، احتمال ابتلا به این بیماری در خود فرد افزایش مییابد.
- چاقی یا اضافه وزن: اضافه وزن باعث تغییرات در رگهای خونی، کلیهها و سایر بخشهای بدن میشود که میتواند به افزایش فشار خون منجر گردد. علاوه بر این، چاقی خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عوامل خطر آن، مانند کلسترول بالا، را نیز افزایش میدهد.
- عدم ورزش: ورزش نکردن باعث افزایش وزن می شود. افزایش وزن خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد. افرادی که غیر فعال هستند نیز تمایل به ضربان قلب بالاتری دارند.
- استعمال دخانیات: سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو به طور موقت فشار خون را افزایش میدهد. این عمل همچنین به دیواره رگهای خونی آسیب میزند و باعث تسریع فرآیند سخت شدن رگها (آترواسکلروز) میشود. اگر سیگار میکشید، بهتر است از پزشک خود درخواست کنید تا راهکارهایی برای ترک سیگار به شما پیشنهاد دهد. ترک سیگار میتواند به بهبود سلامت قلب و کاهش فشار خون کمک کند.
- نمک زیاد. نمک زیاد – که به آن سدیم نیز میگویند – در بدن میتواند باعث حفظ مایعات شود. این باعث افزایش فشار خون می شود.
- سطوح پایین پتاسیم: پتاسیم به تعادل میزان نمک در سلول های بدن کمک می کند. تعادل مناسب پتاسیم برای سلامت قلب مهم است. سطوح پایین پتاسیم ممکن است به دلیل کمبود پتاسیم در رژیم غذایی یا برخی شرایط سلامتی از جمله کم آبی بدن باشد.
- نوشیدن بیش از حد الکل. مصرف الکل با افزایش فشار خون به ویژه در مردان مرتبط است.
- استرس: استرس زیاد میتواند باعث افزایش موقت فشار خون شود. علاوه بر این، عادات ناپسند مرتبط با استرس مانند پرخوری، استفاده از تنباکو یا نوشیدن الکل، میتواند به افزایش بیشتر فشار خون منجر گردد. مدیریت استرس از طریق روشهایی مانند آرامسازی، تمرینات تنفسی و فعالیت بدنی میتواند به کنترل فشار خون کمک کند.
- برخی شرایط مزمن بیماری کلیوی، دیابت و آپنه خواب از جمله شرایطی هستند که می توانند منجر به فشار خون بالا شوند.
- بارداری: در برخی موارد، بارداری میتواند باعث افزایش فشار خون شود. این وضعیت که به آن فشار خون بارداری گفته میشود، ممکن است خطرات جدی برای مادر و جنین ایجاد کند.
فشار خون بالا معمولاً در بزرگسالان شایع است، اما کودکان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. در کودکان، فشار خون زیاد معمولاً به مشکلات کلیه یا قلب مربوط میشود. با این حال، در بسیاری از موارد، فشار خون بالا در کودکان به دلیل عادات سبک زندگی نامناسب مانند تغذیه ناسالم و کمتحرکی ایجاد میشود. بنابراین، آموزش به کودکان در مورد اهمیت تغذیه سالم و فعالیت بدنی میتواند به پیشگیری از این مشکل کمک کند.
عوارض فشار خون بالا چیست؟
فشار بیش از حد بر دیواره های شریان ناشی از فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی و اندام های بدن آسیب برساند. هر چه فشار خون زیادتر باشد و هر چه مدت زمان بیشتری کنترل نشود، آسیب بیشتر می شود.
فشار خون بالا کنترل نشده می تواند منجر به عوارضی از جمله:
- حمله قلبی یا سکته مغزی: فشار خون بالا باعث سفت شدن و ضخیم شدن رگها میشود که میتواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا دیگر عوارض جدی شود.
- آنوریسم: افزایش فشار خون میتواند موجب ضعیف شدن و برآمدگی رگهای خونی شده و در نتیجه آنوریسم ایجاد کند. اگر آنوریسم پاره شود، میتواند تهدیدی جدی برای زندگی فرد باشد.
- نارسایی قلبی: فشار خون بالا باعث میشود که قلب برای پمپاژ خون به سختی بیشتری کار کند. این فشار اضافی باعث ضخیم شدن دیوارههای قلب میشود، به ویژه در بطن چپ که به این وضعیت “هایپرتروفی بطن چپ” گفته میشود. در نهایت، قلب قادر به پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای بدن نخواهد بود و این امر میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
- مشکلات کلیوی: فشار خون بالا میتواند باعث باریک شدن یا ضعیف شدن رگهای خونی در کلیهها شود که در نهایت منجر به آسیب به عملکرد کلیهها میشود.
- مشکلات چشمی: افزایش فشار خون می تواند باعث ضخیم شدن، باریک شدن یا پاره شدن رگ های خونی در چشم شود. این می تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
- سندرم متابولیک: این سندرم مجموعهای از اختلالات متابولیک بدن است که شامل مشکلاتی مانند اختلال در تجزیه قند (گلوکز)، افزایش سایز دور کمر، تریگلیسیرید بالا، کاهش کلسترول HDL (کلسترول خوب)، پرفشاری خون و سطح قند خون بالا میشود. این شرایط میتواند خطر ابتلا به دیابت، بیماریهای قلبی و سکته را افزایش دهد.
- تأثیر بر تواناییهای ذهنی: فشار خون بالا کنترل نشده میتواند بر توانایی تفکر، یادآوری و یادگیری تأثیر منفی بگذارد.
- زوال عقل: باریک یا مسدود شدن شریانها میتواند جریان خون به مغز را محدود کند که این امر ممکن است منجر به نوع خاصی از زوال عقل به نام زوال عقل عروقی شود. همچنین، سکته مغزی که به قطع جریان خون به مغز منجر میشود، میتواند باعث زوال عقل عروقی گردد.
درمان فشار خون بالا چگونه است؟
نوع دارویی که برای درمان فشار خون استفاده می شود به سلامت کلی شما و میزان فشار خون شما بستگی دارد. دو یا چند داروی فشار خون اغلب بهتر از یک دارو عمل می کنند. ممکن است مدتی طول بکشد تا دارو یا ترکیبی از داروهایی را پیدا کنید که برای شما بهترین نتیجه را دارد.
هنگام مصرف داروی فشار خون، مهم است که سطح فشار خون هدف خود را بدانید. شما باید هدف درمان فشار خون کمتر از 130/80 میلیمتر جیوه را داشته باشید اگر:
- شما یک بزرگسال سالم 65 ساله یا بالاتر هستید
- شما یک فرد بالغ سالم زیر 65 سال هستید که در 10 سال آینده 10 درصد یا بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار دارید.
- شما مبتلا به بیماری مزمن کلیه، دیابت یا بیماری عروق کرونر هستید
هدف ایده آل فشار خون می تواند با سن و شرایط سلامتی متفاوت باشد، به خصوص اگر سن شما بالای 65 سال باشد.
داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا عبارتند از:
این داروها که به دیورتیکها یا داروهای ادرارآور معروف هستند، به بدن کمک میکنند تا سدیم و آب اضافی را از طریق ادرار دفع کند. این فرآیند باعث کاهش حجم خون و در نتیجه کاهش فشار خون میشود. دیورتیکها معمولاً اولین داروهایی هستند که برای درمان فشار خون زیاد تجویز میشوند.
انواع مختلفی از دیورتیک ها از جمله تیازیدی، لوپ و پتاسیم اسپرینگ وجود دارد. اینکه پزشک شما کدام یک را توصیه می کند به اندازه گیری فشار خون و سایر شرایط سلامتی شما مانند بیماری کلیوی یا نارسایی قلبی بستگی دارد. دیورتیکهایی که معمولاً برای درمان فشار خون استفاده میشوند عبارتند از کلرتالیدون، هیدروکلروتیازید (میکروزاید) و غیره.
یکی از عوارض جانبی رایج دیورتیکها، افزایش تولید ادرار است. این امر میتواند منجر به کاهش سطح پتاسیم در بدن شود. پتاسیم برای حفظ ضربان طبیعی قلب ضروری است. اگر سطح پتاسیم در بدن پایین باشد (هیپوکالمی)، پزشک ممکن است یک دیورتیک نگهدارنده پتاسیم مانند تریامترن را تجویز کند تا از کاهش بیش از حد پتاسیم جلوگیری کند.
مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین
این داروها که به مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors) معروف هستند، به شل شدن و گشاد شدن عروق خونی کمک میکنند. این داروها با جلوگیری از تشکیل یک ماده شیمیایی طبیعی به نام آنژیوتانسین II عمل میکنند که باعث تنگ شدن رگهای خونی میشود. از جمله این داروها میتوان به لیزینوپریل، بنازپریل، کاپتوپریل و سایر داروهای مشابه اشاره کرد. این داروها به کاهش فشار خون و بهبود جریان خون کمک میکنند.
مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین
این داروها همچنین عروق خونی را شل می کنند. آنها مانع از عمل و نه تشکیل یک ماده شیمیایی طبیعی می شوند که رگ های خونی را باریک می کند. مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین شامل کاندسارتان، لوزارتان و غیره است.
مسدود کننده های کانال کلسیم
این داروها به شل شدن عضلات رگ های خونی کمک می کنند. برخی ضربان قلب شما را کاهش می دهند. آنها شامل آملودیپین، دیلتیازم هستند. مسدودکننده های کانال کلسیم ممکن است برای افراد مسن بهتر از مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین به تنهایی کار کنند.
هنگام مصرف مسدود کننده های کانال کلسیم، محصولات گریپ فروت نخورید یا ننوشید. گریپ فروت سطح برخی مسدود کننده های کانال کلسیم در خون را افزایش می دهد که می تواند خطرناک باشد. اگر در مورد تداخلات نگران هستید با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.
برخی از داروهای دیگر برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود
اگر در رسیدن به هدف فشار خون خود با ترکیبی از داروهای فوق مشکل دارید، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
مسدود کننده های آلفا
این داروها سیگنال های عصبی به رگ های خونی را کاهش می دهند. آنها به کاهش اثرات مواد شیمیایی طبیعی که عروق خونی را باریک می کنند، کمک می کنند. مسدود کننده های آلفا شامل دوکسازوسین (کاردورا)، پرازوسین (مینی پرس) و غیره هستند.
مسدود کننده های آلفا بتا
مسدودکنندههای آلفا–بتا داروهایی هستند که سیگنالهای عصبی را به رگهای خونی مسدود میکنند و ضربان قلب را کاهش میدهند. این داروها به کاهش مقدار خونی که باید از طریق عروق پمپ شود کمک میکنند و در نتیجه فشار خون را کاهش میدهند. از جمله مسدودکنندههای آلفا-بتا میتوان به کارودیلول (Coreg) و لابتالول (Trandate) اشاره کرد. این داروها معمولاً برای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی تجویز میشوند.
مسدود کننده های بتا
این داروها بار کاری بر روی قلب را کاهش داده و رگ های خونی را گشاد می کنند. این به ضربان قلب کندتر و با نیروی کمتر کمک می کند. مسدود کننده های بتا شامل آتنولول (Tenormin)، متوپرولول (Lopressor، Kapspargo و غیره هستند.
بتا بلاکرها معمولا به عنوان تنها داروی تجویز شده توصیه نمی شوند. هنگامی که با سایر داروهای فشار خون ترکیب شوند، ممکن است بهترین عملکرد را داشته باشند.
آنتاگونیست های آلدوسترون
این داروها که به آنتاگونیستهای آلدسترون معروف هستند، برای درمان فشار خون بالا مقاوم استفاده میشوند. آنها اثر یک ماده شیمیایی طبیعی به نام آلدسترون را مسدود میکنند، که میتواند منجر به تجمع نمک و مایع در بدن شود. دو نمونه از این داروها عبارتند از اسپیرونولاکتون (آلداکتون) و اپلرنون (Inspra).
مهارکنندههای رنین آلیسکیرن
مهارکنندههای رنین آلیسکیرن میتوانند تولید رنین، آنزیمی که توسط کلیهها تولید میشود و باعث آغاز زنجیرهای از واکنشهای شیمیایی منتهی به افزایش فشار خون میشود، را کاهش دهند. این داروها به کنترل فشار خون کمک میکنند و در برخی موارد برای درمان فشار خون مقاوم تجویز میشوند.
به دلیل خطر عوارض جدی، از جمله سکته مغزی، نباید آلیسکیرن را همراه با مهارکننده های ACE یا ARB مصرف کنید.
وازودیلاتورها
این داروها از سفت شدن ماهیچه های دیواره سرخرگ جلوگیری می کنند. این از شریان ها جلوگیری می کندباریک شدن به عنوان مثال می توان به هیدرالازین و ماینوکسیدیل اشاره کرد.
عوامل مرکزی
این داروها مانع از این می شوند که مغز به سیستم عصبی بگوید ضربان قلب را افزایش داده و رگ های خونی را باریک می کند. به عنوان مثال می توان به کلونیدین، گوانفاسین و متیل دوپا اشاره کرد.
همیشه داروهای فشار خون را طبق دستور مصرف کنید. هرگز یک دوز را نادیده نگیرید یا به طور ناگهانی مصرف داروهای فشار خون را قطع نکنید. قطع ناگهانی برخی از آنها، مانند مسدودکننده های بتا، می تواند باعث افزایش شدید فشار خون به نام فشار خون برگشتی شود.
اگر به دلیل هزینه، عوارض جانبی یا فراموشی دوز را حذف کردید، با پزشک خود در مورد راه حل ها صحبت کنید. درمان خود را بدون راهنمایی ارائه دهنده خود تغییر ندهید
درمان خانگی فشار خون بالا چیست؟
با ایجاد این 10 تغییر در سبک زندگی، می توانید فشار خون خود را کاهش دهید و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهید.
توسط کارکنان امیر کلینیک
اگر فشار خون بالا دارید، ممکن است از خود بپرسید که آیا برای درمان آن نیاز به دارو دارید یا خیر. اما تغییرات در سبک زندگی میتواند نقش مهمی در درمان فشار خون بالا ایفا کند. در بسیاری از موارد، کنترل فشار خون با یک سبک زندگی سالم ممکن است از نیاز به دارو جلوگیری کند، آن را به تأخیر بیاندازد یا حتی مقدار آن را کاهش دهد.
در اینجا 10 تغییر در سبک زندگی آورده شده است که میتواند به کاهش و کنترل فشار خون کمک کند:
کاهش وزن اضافی و مراقبت از اندازه دور کمر: فشار خون معمولاً با افزایش وزن بالا میرود. اضافه وزن همچنین میتواند باعث اختلال در تنفس هنگام خواب (آپنه خواب) شود که خود باعث افزایش فشار خون میشود. کاهش وزن و کنترل دور کمر میتواند تأثیر زیادی در کاهش فشار خون داشته باشد.
کاهش وزن یکی از بهترین راه ها برای کنترل فشار خون است. اگر اضافه وزن دارید یا چاقی دارید، کاهش وزن حتی اندکی می تواند به کاهش فشار خون کمک کند. فشار خون بر حسب میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) اندازه گیری می شود. به طور کلی، فشار خون ممکن است با کاهش هر کیلوگرم وزن حدود 1 میلی متر جیوه کاهش یابد.
همچنین اندازه دور کمر نیز مهم است. حمل وزن بیش از حد از اندازه دور کمر می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
به طور کلی:
مردان اگر اندازه دور کمر آنها بیشتر از 102 سانتیمتر باشد، در معرض خطر فشار خون بالا قرار دارند. برای زنان، اگر اندازه دور کمر بیش از 89 سانتیمتر باشد، این خطر بیشتر میشود. این مقادیر ممکن است بسته به گروههای قومی متفاوت باشد. بنابراین، برای تعیین اندازه کمر سالم برای خود، بهتر است از پزشک خود مشورت کنید.
ورزش منظم
فعالیتهای ورزشی هوازی منظم میتوانند فشار خون بالا را حدود 5 تا 8 میلیمتر جیوه کاهش دهند. ادامه دادن به ورزش برای حفظ فشار خون در سطح سالم بسیار مهم است، زیرا اگر ورزش متوقف شود، فشار خون ممکن است دوباره بالا برود. به عنوان یک هدف کلی، سعی کنید هر روز حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
ورزش همچنین می تواند به جلوگیری از تبدیل فشار خون زیاد که کمی بالاتر از حد ایده آل است به فشار خون بالا، که فشار خون نیز نامیده می شود، کمک کند. برای کسانی که فشار خون بالا دارند، فعالیت بدنی منظم می تواند فشار خون را به سطوح ایمن تری کاهش دهد.
برخی از نمونههای ورزش هوازی که میتواند به کاهش فشار خون کمک کند شامل پیادهروی، دویدن، دوچرخهسواری، شنا و رقص است. یکی دیگر از انواع تمرینات مفید، تمرینات تناوبی با شدت بالا است. این نوع تمرین شامل مخلوط کردن دورههای کوتاه فعالیت شدید با دورههای فعالیت سبکتر است.
تمرینات قدرتی نیز میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. سعی کنید حداقل دو روز در هفته تمرینات قدرتی انجام دهید. برای تنظیم یک برنامه ورزشی مناسب با وضعیت جسمانیتان، با پزشک خود مشورت کنید.
رژیم غذایی سالم
مصرف یک رژیم غذایی متنوع و سالم که شامل غلات کامل، میوهها، سبزیجات و محصولات لبنی کمچرب باشد، و همچنین کم کردن چربیهای اشباعشده و کلسترول، میتواند فشار خون را تا 11 میلیمتر جیوه کاهش دهد. برخی از برنامههای غذایی موثر در کنترل فشار خون شامل رژیم غذایی «رویکردهای غذایی برای توقف افزایش فشار خون» (DASH) و رژیم غذایی مدیترانهای هستند. این رژیمها به سلامت قلب و کاهش فشار خون کمک میکنند.
پتاسیم موجود در رژیم غذایی می تواند اثرات نمک خوراکی و سدیم را بر فشار خون کاهش دهد. سازندگان مواد غذایی اغلب سدیم را به غذاهای فرآوری شده اضافه می کنند تا طعم آنها را شور کنند. 3500 تا 5000 میلی گرم پتاسیم در روز را هدف قرار دهید. ممکن است فشار خون را 4 تا 5 میلی متر جیوه کاهش دهد. از پزشک خود بپرسید که چقدر پتاسیم باید داشته باشید.
نمک و سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهید
کاهش مصرف سدیم حتی به میزان کمی در رژیم غذایی میتواند به بهبود سلامت قلب و کاهش فشار خون کمک کند. تأثیر سدیم بر فشار خون در افراد مختلف میتواند متفاوت باشد، اما به طور کلی توصیه میشود که مصرف سدیم را به 2300 میلیگرم در روز یا کمتر محدود کنید. برای بیشتر بزرگسالان، ایدهآل است که سدیم مصرفی را به 1500 میلیگرم در روز یا کمتر کاهش دهند. این کار میتواند فشار خون بالا را حدود 5 تا 6 میلیمتر جیوه کاهش دهد.
برای کاهش مصرف سدیم در رژیم غذایی خود، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- برچسب مواد غذایی را بخوانید: به دنبال نسخههای کمسدیم غذاها و نوشیدنیها باشید.
- مصرف غذاهای فرآوریشده را کاهش دهید: غذاهای فرآوریشده معمولاً مقادیر زیادی سدیم دارند. در حالی که غذاها به طور طبیعی مقدار کمی سدیم دارند، بیشتر سدیمها در هنگام فرآوری به آنها اضافه میشود.
نمک اضافه نکنید از گیاهان یا ادویه ها برای طعم دادن به غذا استفاده کنید.
بپزید. پخت و پز به شما امکان می دهد میزان سدیم موجود در غذا را کنترل کنید.
الکل را محدود کنید
محدود کردن مصرف الکل به کمتر از یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی در روز برای مردان میتواند به کاهش فشار خون تا حدود 4 میلیمتر جیوه کمک کند. مصرف بیش از حد الکل میتواند فشار خون را به میزان زیادی افزایش دهد و همچنین اثر داروهای فشار خون را کاهش دهد.
سیگار را ترک کنید:
سیگار کشیدن باعث افزایش فشار خون میشود. ترک سیگار نه تنها به کاهش فشار خون کمک میکند، بلکه خطر بیماریهای قلبی را نیز کاهش میدهد و سلامت کلی بدن را بهبود میبخشد، که این موضوع میتواند به طول عمر بیشتر کمک کند.
شب راحت بخوابید
خوابیدن کمتر از هفت ساعت در هر شب به مدت چند هفته می تواند نقش مهمی در افزایش فشار خون داشته باشد. شرایطی که می تواند خواب را مختل کند شامل آپنه خواب، سندرم پای بی قرار و بی خوابی عمومی است که به آن بی خوابی نیز می گویند.
بزرگسالان باید هر شب 7 تا 9 ساعت بخوابند. اگر اغلب مشکل خواب دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. یافتن علت و درمان آن می تواند به بهبود خواب کمک کند.
به برنامه خواب پایبند باشید. هر روز در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و از خواب بیدار شوید. سعی کنید شبهای هفته و آخر هفتهها همین برنامه را داشته باشید.
برای بهبود کیفیت خواب و کاهش فشار خون، فضایی آرام در اتاق خواب ایجاد کنید. این به معنای حفظ محیطی خنک، ساکت و تاریک است. یک ساعت قبل از خواب، کارهایی آرامشبخش انجام دهید تا بدن آماده استراحت شود. این ممکن است شامل گرفتن یک حمام آب گرم یا انجام تمرینات تمدد اعصاب باشد. همچنین، نورهای روشن مانند صفحه نمایش تلویزیون، تلفن یا رایانه را خاموش یا کم نور کنید تا بدن به راحتی وارد مرحله خواب عمیق شود.
مراقب آنچه می خورید و می نوشید باشید. گرسنه یا خیلی سیر به رختخواب نروید. سعی کنید وعده های غذایی پر حجم و نزدیک به زمان خواب نخورید. نیکوتین، کافئین و الکل را نزدیک به زمان خواب نیز محدود کنید یا از آن اجتناب کنید.
چرت زدن را محدود کنید برای کسانی که چرت زدن در طول روز را مفید می دانند، چرت زدن را به 30 دقیقه محدود کرده و کمتر در روز بخوابند تا شب ها بهتر بخوابید.
استرس را کاهش دهید
استرس طولانیمدت ممکن است نقش مهمی در افزایش فشار خون داشته باشد. هرچند تحقیقات بیشتری برای بررسی اثرات تکنیکهای کاهش استرس بر کاهش فشار خون مورد نیاز است، اما برخی از روشهای کاهش استرس مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن، و یوگا ممکن است به کنترل فشار خون کمک کنند. این تکنیکها میتوانند به کاهش تنش و آرامسازی بدن کمک کرده و در بلندمدت به بهبود سلامت قلبی و عروقی کمک کنند.
اما تشخیص اینکه چه چیزی باعث استرس می شود، مانند کار، خانواده، امور مالی یا بیماری، به درد نمی خورد. هنگامی که دلایل استرس خود را شناختید، می توانید راه هایی برای کنترل آنها پیدا کنید. موارد زیر را امتحان کنید:
- سعی نکنید زیاد کار کنید. روز خود را برنامه ریزی کنید و روی مهمترین وظایف خود تمرکز کنید. نه گفتن را یاد بگیر برای انجام کاری که باید انجام شود، زمان کافی بگذارید.
- برای مدیریت استرس، بر مسائلی تمرکز کنید که میتوانید کنترل کنید و برای حل آنها برنامهریزی کنید. برای مثال، اگر مشکلی در محل کار دارید، با یک مدیر صحبت کنید تا راهحلهایی پیدا کنید. اگر با فرزندان یا شریک زندگیتان دچار درگیری هستید، سعی کنید روشهایی برای حل و فصل آنها پیدا کنید. تمرکز بر حل مسائل و داشتن یک رویکرد مثبت میتواند به کاهش استرس و در نتیجه کاهش فشار خون کمک کند.
- از عوامل استرس زا دوری کنید. به عنوان مثال، اگر ترافیک در ساعات شلوغی باعث استرس می شود، در زمان دیگری سفر کنید یا از حمل و نقل عمومی استفاده کنید. در صورت امکان از افرادی که باعث استرس می شوند دوری کنید.
- زمانی را برای استراحت اختصاص دهید. هر روز زمانی را به آرام نشستن و تنفس عمیق اختصاص دهید. برای فعالیت ها یا سرگرمی های لذت بخش، مانند پیاده روی، آشپزی یا کار داوطلبانه وقت بگذارید.
- قدردانی را تمرین کنید. نشان دادن اینکه نسبت به دیگران احساس قدردانی می کنید می تواند به کاهش استرس کمک کند.
فشار خون خود را در خانه پیگیری کنید و به طور منظم چکاپ کنید
می توانید فشار خون خود را در خانه اندازه گیری کنید تا مطمئن شوید که داروها و تغییرات سبک زندگی شما موثر هستند.
دستگاه های فشار خون خانگی به طور گسترده و بدون نسخه در دسترس هستند. قبل از شروع با یک پزشک در مورد نظارت در خانه صحبت کنید.
ملاقاتهای منظم با پزشک نقش کلیدی در کنترل فشار خون دارند. اگر فشار خون شما به خوبی کنترل شده است، از پزشک خود بپرسید که چقدر باید آن را چک کنید. در برخی موارد، ممکن است فقط نیاز به بررسی آن یک بار در روز یا کمتر باشد. این بررسیها به شما کمک میکنند تا مطمئن شوید فشار خون شما در محدوده سالم باقی میماند و از بروز مشکلات جدی پیشگیری کنید.
بیشتر بدانید : استرس: علائم، علت ها، راه های پیشگیری و با آن
کلسترول و قند خون خود را کنترل کنید
قند خون بالا و سطوح بالای کلسترول “بد” (غیر HDL) میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهند. برای کمک به مدیریت کلسترول و قند خون، از همان عادات سالمی که به کاهش فشار خون کمک میکنند، استفاده کنید. این شامل خوردن غذای سالم، انجام ورزش منظم، کاهش وزن اضافی و ترک سیگار است. همچنین، حتماً توصیههای پزشک خود را در مورد نحوه مدیریت کلسترول و قند خون دنبال کنید تا سلامت قلبی و عروقی خود را حفظ کنید.
ایجاد این 10 تغییر در سبک زندگی یک سفر طولانی مدت است و برخی از روزها ممکن است چالش برانگیز باشد. بنابراین در صورت نیاز از خانواده یا دوستان خود برای حمایت بخواهید. عزیزان شما ممکن است شما را تشویق کنند که از خود مراقبت کنید، شما را به معاینات پزشکی سوق دهند یا یک برنامه ورزشی را با شما شروع کنند تا فشار خون خود را پایین نگه دارید.
اگر متوجه شدید که فراتر از خانواده و دوستان خود به حمایت نیاز دارید، به عضویت در یک گروه حمایتی فکر کنید. این ممکن است شما را با افرادی در تماس قرار دهد که می توانند روحیه شما را تقویت کنند یا اعتماد به نفس شما را افزایش دهند. گروه پشتیبانی همچنین می تواند نکات عملی را برای مقابله با شرایط شما ارائه دهد.
پیشگیری از فشار خون بالا چگونه است؟
کنترل فشار خون
اگر فشار خون شما در محدوده نرمال است، عادات مفید برای قلب مانند پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم را رعایت کنید.
اگر فشار خون شما بالا است، با پزشک خود برای کنترل این وضعیت همکاری کنید.
در مرحله اول فشار خون بالا، پزشک شما باید تغییرات سبک زندگی را تجویز کند. آنها ممکن است بر اساس خطر بیماری قلبی یا سکته مغزی شما دارو اضافه کنند و اگر شرایط دیگری مانند دیابت، نارسایی قلبی و بیماری کلیوی دارید، باید دارو اضافه کنند.
در مرحله دوم فشار خون بالا، پزشک شما باید داروهای فشار خون و تغییرات سبک زندگی را تجویز کند.
در بحران فشار خون بالا، شما نیاز به مراقبت های پزشکی دارید.
دوباره فشار خونت رو بگیر
اگر میزان قرائت شما هنوز به طور غیرعادی بالاست، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر فشار خون شما بالاتر از 180/120 است و به موارد زیر مبتلا هستید با اورژانس تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- کمر درد
- بی حسی
- ضعف
- تغییر در بینایی
- مشکل در صحبت کردن
- اعداد فشار خون شما و معنی آنها
فشار خون شما به صورت دو عدد ثبت می شود:
فشار خون سیستولیک اولین عدد است. فشاری را که خون شما به دیواره شریان شما فشار می آورد هنگام ضربان قلب اندازه گیری می کند.
فشار خون دیاستولیک عدد دوم است. فشاری را که خون شما به دیوارههای شریان فشار میآورد، در حالی که عضله قلب بین ضربانها استراحت میکند، اندازهگیری میکند.
کدام عدد مهمتر است؟
برای تشخیص فشار خون بالا ممکن است از خوانش سیستولیک یا دیاستولیک بالاتر استفاده شود. اما فشار خون سیستولیک بیشتر در مورد عوامل خطر بیماری قلبی برای افراد بالای 50 سال می گوید. با افزایش سن افراد، فشار خون سیستولیک آنها معمولاً بالا می رود زیرا:
- شریان های بزرگ سفت تر می شوند
- با گذشت زمان پلاک بیشتری ایجاد می شود
- نرخ بالای بیماری های قلبی و عروقی
کلام نهایی
فشار خون بالا یک نگرانی بهداشتی خاموش اما مهم است که نیاز به مدیریت و توجه مداوم دارد. با درک خطرات آن و انجام اقدامات پیشگیرانه، مانند حفظ یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و پیروی از داروهای تجویز شده، افراد می توانند به میزان قابل توجهی احتمال عوارض خود را کاهش دهند. نظارت منظم و ارتباط باز پزشک، کلیدی برای کنترل سطح فشار خون است. به یاد داشته باشید، تغییرات کوچک در سبک زندگی امروزه می تواند منجر به بهبود قابل توجهی در سلامت بلندمدت شود و شما را قادر می سازد تا زندگی فعال تر و رضایت بخشی داشته باشید.