اسکن هسته ای تیروئید به عنوان یک روش تصویربرداری هسته‌ای موسوم به اسکن هسته‌ای می‌باشد که با استفاده از مواد رادیواکتیو، عملکرد تیروئید را سنجیده و به تحلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی این غدد می‌پردازد. در این روش، داروهای هسته‌ای حاوی مواد رادیواکتیو به بدن تزریق می‌شوند تا اطلاعات دقیقتری در مورد فعالیت تیروئید و همچنین تشخیص بیماری‌های مرتبط با این غدد ارائه دهند. این اسکن به عنوان یک ابزار تشخیصی بی درد، مورد استفاده قرار گرفته و اطلاعات حاصل از آن به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین راهکارهای درمانی را برای بیماران مشخص کنند.
علاوه بر بررسی عملکرد تیروئید، این اسکن می‌تواند در تشخیص بیماری‌های قلبی، سرطان‌ها، اختلالات اعصاب، بیماری‌های غدد درون‌ریز و مشکلات گوارشی نیز مؤثر باشد. از این روش به عنوان یک ابزار تصویربرداری هسته‌ای برای تحقیقات درمانی و تشخیصی با دقت بالا استفاده می‌شود.
اسکن هسته ای تیروئید چیست؟
اسکن تیروئید با استفاده از پزشکی هسته‌ای، از یک داروی رادیواکتیو، یا همان رادیودارو، برای گرفتن تصاویر دقیق از غده تیروئید استفاده می‌کند. این دارو به ورید، معمولاً در بازو، تزریق می‌شود و از طریق خون به غده تیروئید وارد می‌شود. سپس، با استفاده از یک دوربین گاما ویژه، تصاویری از غده تیروئید گرفته می‌شود. این تصاویر به پزشک اطلاعات دقیقی از عملکرد و ساختار غده تیروئید فراهم می‌کنند.
برخلاف سایر روش‌های تصویربرداری، این روش به پزشک امکان می‌دهد به طور مستقیم فعالیت مولکول‌های بدن، به ویژه توالی‌های مرتبط با تیروئید، را مشاهده کرده و اطلاعات مهمی را در مورد عملکرد و وضعیت تیروئید بدست آورد. این فرآیند، علاوه بر تشخیص بیماری‌های تیروئید، به بررسی مسائل قلبی، سرطان، اختلالات اعصاب، و بیماری‌های گوارشی نیز کمک می‌کند.
چه زمانی نیاز به اسکن هسته ای تیروئید داریم؟
در صورت شک و اعتقاد به عدم صحت کارکرد غده تیروئید یا افزایش فعالیت آن (پرکاری تیروئید)، پزشک ممکن است شما را برای اسکن تیروئید پزشکی هسته‌ای ارجاع دهد. این نوع اسکن با استفاده از داروهای رادیواکتیو (رادیودارو) انجام می‌شود.
اسکن هسته ای تیروئید می تواند به تشخیص چه بیماری هایی کمک کند؟
اسکن هسته ای تیروئید یک ابزار تشخیصی است که به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات تیروئید را تشخیص دهد. این آزمایش ممکن است با استفاده از آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU) انجام شود. در این آزمایش، یک ماده رادیواکتیو به بدن شما تزریق می‌شود و سپس با استفاده از یک دوربین گاما یا اسکنر، تیروئید اسکن می‌شود تا نواحی ناهنجار را تشخیص دهد. این آزمایش می‌تواند برای تشخیص مشکلات تیروئید مفید باشد. برخی از بیماری‌هایی که این اسکن‌ها می‌توانند تشخیص دهند عبارتند از:
گریوز: که به افزایش فعالیت تیروئید و ایجاد گریوز یا تورم چشمی منجر می‌شود.
گواتر ندولر: بزرگ شدن غده تیروئید و وجود ندول‌های خودمحدود در آن.
سمی آدنوم : یک توده خودمحدود که می‌تواند سمی باشد و به تولید اضافی هورمون تیروئید منجر شود.
سمی تیروئیدیت: یک التهاب تیروئید که با افزایش ترشح هورمون‌های تیروئیدی همراه است.
نقص مادرزادی سنتز هورمون تیروئید: که ممکن است باعث کمبود هورمون تیروئید در بچه‌ها شود.
کمبود ید: که به کمبود ید در سازمان و افزایش اندازه تیروئید منجر می‌شود.
تیروئیدیت : نوع‌های مختلف تیروئیدیت شامل تیروئیدیت تحت حاد، خاموش، مخرب، تیروئیدیت خاموش، و پس از زایمان.
جهت پیگیری وضعیت بیمار : بررسی تغییرات غده تیروئید پس از مصرف داروها، عمل جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی.
با انجام این اسکن‌ها، پزشک می‌تواند تصویری دقیق از تیروئید شما را به دست آورده و به تشخیص و درمان بهتری برای وضعیت شما برسد.
بیشتر بخوانید : اسکن هسته ایی چیست ؟
آمادگی قبل از آزمایش
در طول آزمایش اسکن هسته ای تیروئید، ممکن است اجازه داده شود که لباس خود را بپوشید. برای زنان باردار یا در دوره شیردهی، اطلاع رساندن به پزشک و تکنسین اهمیت دارد تا هر گونه تدابیر احتیاطی مرتبط با وضعیت بارداری یا شیردهی اتخاذ شود.
قبل از آزمایش، به پزشک و تکنسین اطلاع دقیقی از داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌های گیاهی، آلرژی‌ها، بیماری‌های اخیر و شرایط پزشکی خود بدهید. هر گونه آزمایش یا جراحی اخیر، مصرف داروها یا مواد حاوی ید، و سایر مواردی که ممکن است تأثیر بر اسکن داشته باشند، اطلاع داده شود.
همچنین ممکن است آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید انجام شود و پزشک ممکن است توصیه‌های خاصی برای نحوه آمادگی قبل از امتحان بدهد. و اگر پزشک شما توصیه کرد از چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید،حتما این توصیه را جدی بگیرید.
در نهایت، بهتر است جواهرات و لوازم جانبی قبل از انجام اسکن هسته ای تیروئید آنها را بردارید، زیرا ممکن است در روند امتحان اختلال ایجاد کنند. در نهایت پزشک شما در مجموعه امیر کلینیک، به شما در مورد چگونگی آماده‌سازی خود برای آزمایش راهنمایی خواهد کرد.
مراحل انجام اسکن هسته ای تیروئید
در آزمایش اسکن هسته ای تیروئید، شما روی میز دراز کشیده تا در صورت لزوم، یک پرستار یا تکنسین یک کاتتر داخل وریدی (لوله‌ای کوتاه و توخالی است که در ورید قرار داده شده و شرایطی را فراهم می‌کند تا از طریق آن تزریق داروها، مایعات یا مواد مغذی به جریان خون به‌طور مستقیم ممکن شود.) را در رگ دست یا بازوی شما قرار دهد. برای اکثر معاینات، یک رادیودارو تزریق می‌شود که ممکن است به صورت مایع یا کپسول دریافت شود یا حتی به صورت گاز استنشاق شود.
قبل از آزمایش، ممکن است ردیاب رادیویی که با تزریق داخل وریدی انجام می شود، تا 30 دقیقه قبل از آزمایش تزریق شود. زمان شروع تصویربرداری فرا رسیده، شما روی یک میز معاینه قرار می‌گیرید و سر خود را به سمت عقب خم کرده و گردن را به صورت کشیده در مقابل دستگاه تصویر برداری می گیرید. در این حین، دوربین گاما از سه زاویه مختلف تصاویری از غده تیروئید را انجام می دهد.
پس از آزمایش، ممکن است لازم باشد منتظر بمانید تا تکنسین تشخیص دهد که آیا به تصاویر بیشتری نیاز است یا خیر. گاهی اوقات، تکنسین ممکن است تصاویر بیشتری بگیرد .این کار برای دقیق‌تر نمایش دادن ساختارها یا نواحی خاص غده تیروئید می‌تواند انجام شود.
این مسأله نباید در شما باعث نگرانی شود، چرا که این اقدام معمولاً بهبود در تشخیص و درک بهتر از وضعیت تیروئید شما را فراهم می‌کند. تصاویر بیشتر به پزشک کمک می‌کنند تا اطلاعات دقیقتری از غده تیروئید و فعالیت آن را به دست آورند.
مدت زمان انجام اسکن
اسکن تیروئید پزشکی هسته‌ای در کل حدود 40 دقیقه به طول می‌انجامد. این شامل زمان تزریق رادیوایزوتوپ، فاصله زمانی برای جذب تیروئید، و زمان اسکن تیروئید می‌شود. این فرآیند معمولاً سه مرحله اصلی دارد: تزریق رادیوایزوتوپ، جذب تیروئید، و اسکن تیروئید.
پس از اتمام این فرآیند، گزارشی از نتایج برای پزشک ارسال می‌شود تا او بتواند بهترین تصمیمات درمانی را برای شما اتخاذ کند.
مزایا و عوارض اسکن هسته ای تیروئید
مزایا
- معاینات پزشکی هسته ای اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می دهند که اغلب با استفاده از روش های تصویربرداری دیگر دست نیافتنی است. این اطلاعات ممکن است شامل جزئیات عملکرد و آناتومی ساختارهای بدن باشد.
- پزشکی هسته ای مفیدترین اطلاعات تشخیصی یا درمانی را برای بسیاری از بیماری ها ارائه می دهد.
- اسکن پزشکی هسته ای هزینه کمتری دارد و ممکن است اطلاعات دقیق تری نسبت به جراحی اکتشافی ارائه دهد.
معایب
- از آنجایی که در آزمایشات پزشکی هسته ای فقط از دوز کمی از رادیو ردیاب استفاده می شود، در معرض اشعه نسبتاً کمی قرار دارند. این برای معاینات تشخیصی قابل قبول است. بنابراین، مزایای بالقوه یک معاینه بیشتر از خطر تابش بسیار کم است.
- پزشک شما همیشه فواید درمان پزشکی هسته ای را در مقابل هر خطری می سنجد. همچنین شما را در مورد خطرات احتمالی مهم قبل از درمان آگاه می سازد و به شما فرصت می دهد تا سؤالات خود را بپرسید.
- واکنش های آلرژیک به ردیاب های رادیویی بسیار نادر و معمولاً خفیف است. همیشه به پرسنل پزشکی هسته ای در مورد هر گونه حساسیتی که ممکن است داشته باشید بگویید.
- تزریق رادیودارو ممکن است باعث درد خفیف و قرمزی شود. که این مورد به سرعت برطرف می شود.
اقدامات پس از اسکن هسته ای تیروئید
پس از انجام اسکن تیروئید، باید با پزشک خود تماس بگیرید تا در مورد نحوه از سرگیری مصرف داروهای تیروئید خود راهنمایی بگیرید. ید رادیواکتیو در بدن شما هنگام ادرار دفع می شود. ممکن است به شما توصیه شود که مایعات اضافی بنوشید و مثانه خود را اغلب برای تخلیه رادیودارو تخلیه کنید. ممکن است لازم باشد مراقب باشید که دیگران را از قرار گرفتن در معرض احتمالی مواد محافظت کنید. برای انجام این کار، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که پس از استفاده از سرویس بهداشتی تا 48 ساعت محل مورد نظر را شستشو دهید. شما معمولاً می توانید بلافاصله پس از هر اسکن تیروئید رژیم غذایی و فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.
نتیجه گیری
اسکن هسته ای تیروئید یک روش تشخیصی پیشرفته است که برای بررسی وضعیت تیروئید و فعالیت غده تیروئید به کار می‌رود. این فرآیند امکان نمایش تصاویر دقیق‌تر از ساختارهای داخلی تیروئید را فراهم می‌کند. یکی از مزایای برجسته اسکن هسته ای تیروئید، قابلیت تعیین توزیع رادیواکتیو در این غده است که اطلاعات ارزشمندی از نقاط مختلف تیروئید را فراهم می‌کند.
در نتیجه اسکن هسته ای تیروئید، ممکن است به پزشکان در تشخیص دقیق‌تر و ارزیابی هوشمندانه‌تری از فعالیت تیروئید یاری کند. همچنین، اسکن هسته ای تیروئید می‌تواند به تشخیص اختلالات مانند کیست و توده‌های غیرطبیعی در تیروئید کمک کند.
